Su İçmeden Sürdürülen İlginç Hayatlar

– SU –

Bir toplum düşünün, suyla pek işleri olmasın. Yaşadıkları şehirlerin içinde akan bir tek çeşmeleri bulunmasın. Ne evlerinde ne de sokaklarında akan sudan, ağzını bir oluğa dayayarak su içmiş ne bir genci ne de bir yaşlısı yaşamamış olsun. Böyle bir coğrafya var mı? diye sorarsanız size Yemen’den bahsetmemiz gerekecek. Osmanlının yüzyıllarca Mekke ve Medine’nin kapısı diye tuttuğu ilginç ülke, Yemen.

Yemen denilince aklımıza gelen ilk şeylerden biri hiç şüphesiz kahve olacaktır. Halkımız arasında meşhurdur, “Kahve Yemen’den gelir” denir ve oralardan getirilen kahve, zamanında pek makbuldür. Peki su içmeyen bu toplum sıvı ihtiyaçlarını ne ile gidermektedirler. Aklınıza gelen ilk cümle “herhalde kahve içerek değil” sanki!

Yemenliler, zamanında dünyanın en büyük kahve üreticisi idiler. Kahve bitkisi Yemen’de bulunmuş ve kahve Yemen’de içilmeye başlanmıştı. Ama Yemenliler kahveyi bizim gibi içmezlerdi. Onlarda, bizde olduğu gibi kahvenin çekirdeğini kavurmak öğütmek ve demlemek geleneği yoktur. Yemenliler kahvenin kabuğunu çekirdeğinden ayırır ve en kıymetli yeri olan çekirdeğini satarlardı. Kabuğunu da kaynatarak içerlerdi. Kışır adını verdikleri bu içecek çaya benzemekte olup bugün hâlâ Yemen’de yaygın olarak tüketilmektedir.

Suyun zor bulunduğu bu coğrafyada genellikle biriktirme su kullanılırdı. Şehrin ya da yaşam alanlarının bir yerinde muhakkak yağmur suyu biriktirme havuzları bulunur, burada biriken su hem ev ihtiyaçları için hem de içmek için değerlendirilir. Aylarca durgun vaziyette açık bir şekilde havuzlarda bekleyen bu sular yosunlaşır, içinde böcekler kurbağalar yuvalanır ama Yemenliler bu suları kullanmaktan çekinmezler. Ama hiçbir zaman bu suyu bizim tükettiğimiz gibi doğrudan içmezler. Su ile kahve kabuğunu kaynatır ve sürekli bunu içerler. Böylece hem su ihtiyaçlarını gidermiş olurlar, hem kahve kabuğunu kaynatırken suyun içindeki mikropları öldürürler, hem de çok sevdikleri bir tattan sürekli istifade ederler.

Yemen’e giden Osmanlı askerinin ölüm sebebi ise, ani iklim değişikliklerine maruz kalma ve havuzlarda beklemiş mikroplu suları kullanma vb. nedenlerle askerlerin bünyeleri zayıflıyor ve yollarda sapır sapır dökülüyorlardı. Bir Yemenliye bir şey olmazken Osmanlı askerlerinin zayiat vermesinin sebepleri bunlardı.

 * * *

Kaynak: Tarih Tıbbı Konuşturdu
Talha Uğurluel – B. Muammer Kayatekin

    Leave Your Comment

    Your email address will not be published.*