Avşar Boyu

Tarihi kaynaklarda “Avşar, Afşar” şeklinde karşımıza çıkan bu etnik grup, eski Oğuz-Türkmen boylarından biridir. Kaşgarlı Mahmut ve Salar Baba; Avşarları, 24 Türkmen boyu içerisinde büyüklüğüne göre 6’ıncı sırada Reşidüddin, Yazıcıoğlu ve Ebulgazi Bahadır Han 9’uncu sırada göstermiş­lerdir. Salar Baba’ya göre Avşar, Oğuz Han’ın Ay Han adlı oğlunun ikinci oğludur. Diğerleri Avşar’ın Yıldız Han’ın birinci oğlu olduğunda hemfikir­dirler. Bu âlimlerin Avşar adının anlamı hakkmdaki görüşleri şöyledir: “çe­vik, atik ve vahşi hayvan avlamaya hevesli olan (Reşiddüdin); ayağı tez, atik ve ava, hayvana, kuşa hevesli olan (Yazıcıoğlu); aceleci, tez, atik (Salar Ba­ba); işini çabuk yapan (Ebulgazi)”.

Bu adın anlamına ve etimolojisine dair yukarıda verilen bilgilerin hari­cinde, biz bu etnonimi tamamen farklı bir şekilde açıkladık. Avşar etnonimi “ag (av)” sözünden, “-ş” ve “-ar” eklerinden meydana gelmiştir. Ag sözü “boy, halk” anlamındadır (Bu konu ile ilgili olarak Oğuz etnoniminin açık­lamasına bakınız), “-ş” ve “-ar” ekleri, Eski Türkçede kullanılan çokluk ekle­ridir. Etnonimin aslı “Avuş”tur. Bu gerçeği Yomutların Orsukçı aşiretindeki Avuş sülalesinin adı da doğrulamaktadır. “Av” ve “-uş” bir araya gelip bu sözü oluşturduktan sonra, çokluğu bildiren “-ar” eki, ikinci çokluk eki ola­rak bu söze eklenmiştir. Abdalların Agşuk (Agşukbaba) sülalesinin adında ise, Agşuk sözünün sonuna bir başka çokluk eki (-uk) eklenmiştir.

Nadir Şah’ın da mensup olduğu bu boy, onun döneminde en güçlü halk hâline gelmiştir. Bu dönemde Avşarlar İran, Türkiye ve Azerbaycan’a ya­yılmışlardır. Azerbaycan’daki Aşperon (Azeri Türkçesinde Avşaran, yani “Avşarlar”) yarımadasına da Türkmenistan’dan buraya göçüp gelen Avşarların etnik adı verilmiştir.

Nadir Şah devrinde büyük bir bölümü İran’a giden Avşarların geride kalan bölümleri, sonraları ayrı ayrı sülaleler halinde Göklen, Mürçeli, Eski ve Ersarı boylarına dahil olmuşlardır. Mürçelilerin büyük bir bölümünü de Avşarlar oluşturmuştur. Alililerin içinde de Avşarlar önemli bir rol oyna­maktadırlar.

Avşar-Afşar boyu/kolu Sivrihisar İlçesi, Sakarya nehri yakınlarındaki Yörme Yaylasına yerleşmişler.

    Leave Your Comment

    Your email address will not be published.*